#32 “Doe mij maar uitzicht op zee”

Mijn laatste blog dateert alweer van november vorig jaar zag ik. Dus hoogste tijd voor een update!

De afgelopen maanden verder gebouwd aan de zijgalerijen, de kajuitramen, het bolle wulf, het hakkebord. Kortom, het verblijf van de kapitein en tevens het enige verblijf voorzien van ramen met….een riant uitzicht op zee. Alsof die man iets te kiezen had…😉

Mijn doel voor deze wintermaanden was om de zijgalerijen bevestigd te krijgen op de romp. Klinkt vrij simpel, maar dat is het niet. Het vergde veel voorbereiding in de zin van het passend maken van de zijgalerijen op de romp, juist ook omdat de berghouten van de romp doorlopen tot aan de spiegel en dus als het ware door de zijgalerijen lopen. Daarnaast was de beplanking op de romp niet helemaal symmetrisch qua stuur- en bakboordzijde en moest ik hiervoor dus wat aanpassingen doen door bijv. wat weg te vijlen of juist opvullingen te maken, zodat het geheel strak tegen de romp bevestigd kon worden.
Als eerste heb ik de zijgalerijen verder afgebouwd door het plaatsen van sierlijsten en daarna beide zijgalerijen in de grondverf te zetten.

Hierna heb ik de kajuitramen op de spiegel geplaatst, incl. de slingerlijst en de romp waar nodig opgevuld met stukjes hout, zodat de zijgalerijen goed uitgelijnd tegen de kajuitramen geplaatst konden worden.

Toen dat eenmaal klaar was en na tig keer passen en meten, de zijgalerijen aan de romp bevestigd en zijgalerijen voorzien van beplanking tussen deur en spiegel. Bij de eerste poging was ik niet helemaal tevreden over het resultaat, omdat de beplanking scheef wegliep, zoals op onderstaande foto is te zien. Dit heb ik later gecorrigeerd.

Na het plaatsen van de zijgalerijen, heb ik het bolle wulf gebouwd. Hiervoor heb ik eerst de zijgalerijen in vorm geschuurd en daarna de beplanking van het bolle wulf geplaatst. Daarna nogmaals alles in vorm schuren en voila! De spiegel is qua constructie afgebouwd!

Ik ontdekte dat ik de planken van het hakkebord (de planken boven de kajuitramen) te kort had gemaakt. Ze liepen niet ver genoeg door tot boven het hoogste dek richting de lantaarn. Dus alle planken verwijderd, opnieuw geplaatst, in de grondverf gezet en weer voorzien van Pruisisch blauw.

Verder heb ik aan beide zijden het rahout geplaatst en deze voorzien van gele verf, conform de Batavia in Lelystad. Het rahout is het bovenste, vaak in profiel geschaafd, berghout en was oorspronkelijk de bovenkant van het schip, waarop men de ra neerliet bij het strijken van de zeilen. Hierboven op werd later in de 17^e eeuw nl. de ‘zetgang’ geplaatst, een plank die midscheeps, meestal afneembaar was. Voor en achter dit midscheepse gedeelte was de zetgang als vast onderdeel uitgevoerd en vormde de basis voor de vertuining of fortuining, het overnaadse beplankte bovenste deel van de scheepswand. De zetgang had ook vaak een andere kleur dan de rest van het schip, wat op de Batavia in Lelystad goed te zien is (rahout = geel, zetgang = rood).

Het halfdek schiet ondertussen ook aardig op. Het schot van de stuurplecht en het stuurplechtdek zelf is geplaatst, de dekbeplanking op het halfdek is aangebracht en het kabelgat achter de grote mast is ook geplaatst. Onder het halfdek heb ik nog twee steunpilaren geplaatst en ben ik begonnen met de bouw van de dubbele knechten die later direct achter de grote mast worden geplaatst. Knechten zijn houten pilaren waarin schijven aangebracht zijn om de ra’s te kunnen bedienen of andere zware lasten mee te hijsen. Op de Batavia zijn ze voorzien van diverse verschillende beschilderde hoofden/rompen.

Aan de randen van elk dek, op de dekbalken en tegen de scheepswand aan, liggen de zg. lijfhouten. Dit diende ter versteviging van het dek. Deze heb ik nu aangebracht op het bakdek en het halfdek, door een gedeelte van de beplanking op beide dekken weg te snijden en daarin de lijfhouten te plaatsen.

Kolderstok, de fabrikant van dit bouwpakket, heeft een nieuwe set 3D-geprinte ornamenten ontworpen. De originele bijgeleverde ornamenten waren destijds van gegoten plastic gemaakt en daardoor niet zo gedetailleerd. Met 3D-printen lukt detaillering veel beter, dus deze set meteen aangeschaft en daar geen spijt van! Wauw! Aanwinst voor het model! Hieronder het boegbeeld, de leeuw, even uitgesneden als voorbeeld.

Cadeau

Voor mijn verjaardag heb ik het boek ‘Nicalaes Witsens Scheeps-Bouw-Konst Open Gestelt’ gekregen, geschreven door Ab Hoving, voormalig hoofdrestaurateur scheepsmodellen van het Rijksmuseum. Een boek waarin de scheepsbouw uit de 17^e eeuw, a.d.h.v. toelichtingen en vele illustraties (zelfs bouwtekeningen!), uitgelegd wordt. Vol met benamingen voor de verschillende onderdelen van het schip en de wijze van bouwen. Voor mij een enorme verrijking van mijn kennis over de bouw van VOC-schepen uit de 17^e eeuw en dus ook over de Batavia! Erg blij mee dus! 😃